Kalp aort damarı genişlemesi nedir ve neden olur?

Kalp aort damarı genişlemesi, tıpta "aort anevrizması" olarak adlandırılan, vücudun en büyük atardamarı olan aortun duvarında zayıflama sonucu balonlaşma veya genişleme durumudur. Aort, kalpten çıkan ve vücuda oksijenli kanı taşıyan ana damardır. Bu genişleme, damar çapının normalden %50 veya daha fazla artmasıyla karakterizedir. Genellikle yavaş ilerler ve başlangıçta belirti vermeyebilir, ancak genişleme arttıkça damar yırtılma (rüptür) veya yırtılma riski taşır, bu da hayatı tehdit eden iç kanamalara yol açabilir. Anevrizmalar, aortun hangi bölgesinde oluştuğuna göre sınıflandırılır:

• Torasik aort anevrizması: Göğüs bölgesindeki aort kısmında oluşur.
• Abdominal aort anevrizması: Karın bölgesindeki aort kısmında oluşur ve daha yaygındır.

Kalp Aort Damarı Genişlemesinin Nedenleri

Aort anevrizmasının gelişiminde birden fazla faktör rol oynar. Temel neden, aort duvarındaki yapısal bozulma veya zayıflamadır. İşte başlıca nedenler:

• Ateroskleroz (Damar Sertleşmesi): En yaygın nedendir. Damar duvarında kolesterol ve yağ birikintileri (plaklar) oluşarak duvarı zayıflatır ve genişlemeye yol açar. Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, sigara kullanımı ve diyabet bu süreci hızlandırır.
• Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Sürekli yüksek kan basıncı, aort duvarına aşırı yük bindirerek zayıflamasına ve genişlemesine neden olur.
• Genetik ve Ailesel Yatkınlık: Bazı ailelerde aort anevrizması daha sık görülür. Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları, aort duvarının doğuştan zayıf olmasına sebep olabilir.
• İlerleyen Yaş: Özellikle 65 yaş üstü bireylerde aort duvarı yaşlanmayla esnekliğini kaybeder ve genişleme riski artar.
• Sigara Kullanımı: Sigara, damar duvarına zarar vererek anevrizma oluşumunu tetikler ve büyümesini hızlandırır.
• Travma veya Enfeksiyonlar: Ciddi kazalar veya damar iltihabı (vaskülit) gibi durumlar aort duvarında hasara neden olabilir.
• Cinsiyet: Erkeklerde, kadınlara göre daha yaygın görülür.
• Doğuştan Gelen Aort Kapak Problemleri: Örneğin, biküspid aort kapağı gibi durumlar, aortta genişlemeye yatkınlık yaratabilir.

Bu nedenlerin birçoğu önlenebilir risk faktörleridir; sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontrollerle aort anevrizması riski azaltılabilir. Erken teşhis için özellikle risk grubundaki bireylerin düzenli tarama yaptırması önerilir.